ABD-Çin arasındaki ticaret savaşı devam ederken, yapay zekâ teknolojilerinde küresel rekabet de hız kazanıyor. Dünyanın en büyük çip üreticisi olan ve yapay zekâ çiplerinin büyük kısmını üreten Tayvan merkezli TSMC (Taiwan Semiconductor Manufacturing Company), yayınladığı 2024 raporunda dikkat çeken bir uyarıda bulundu: Çin’in en yeni çip teknolojilerine erişimi tamamen engellenemeyebilir.
ABD’nin ihracat kontrolleri kapsamında, çip üreticilerinin Çin’e yönelik ürün sevkiyatlarını denetlemesi ve müşterilerini yakından tanıması bekleniyor. Ancak TSMC, çiplerin nihai kullanım alanlarını veya kullanıcılarını takip etmenin neredeyse imkânsız olduğunu ifade etti. Şirketin açıklamasına göre, tedarik zincirindeki büyük rolü nedeniyle ürünlerin nerede ve nasıl kullanılacağını öngörmek zorlaşıyor.
Huawei Vakası: TSMC Üretimi Çip, Yaptırım Listesindeki Cihaza Çıktı
Geçtiğimiz yılın Ekim ayında Çin merkezli ve ABD yaptırımları altındaki Huawei tarafından üretilen bir yapay zekâ hızlandırıcısı incelendiğinde, içindeki Nvidia çipinin TSMC tarafından üretildiği ortaya çıkmıştı. Bu gelişme, ABD ve Tayvanlı yetkililer tarafından soruşturma konusu oldu.
TSMC, bu tür durumların istemeden yaşandığını belirtse de, yaptırım kurallarının ihlali durumunda şirketin itibarının zarar görebileceğini, soruşturmalara maruz kalabileceğini ve maddi cezalarla karşılaşabileceğini vurguladı. Şirketin raporunda, “Tüm uyum çabalarına rağmen, ticari faaliyetlerin bu yasalara tam olarak uyumlu bulunacağına dair bir garanti verilemez” ifadeleri yer aldı.
Trump’tan Yeni Gümrük Tarifesi Sinyali: TSMC Tehlikede mi?
Donald Trump’ın 2025 yılı itibarıyla ithalatlara yönelik daha geniş kapsamlı gümrük tarifeleri uygulama planı da TSMC için yeni bir tehdit oluşturuyor. Şirket, bu tür vergilerin ABD’ye yapılan çip satışlarını azaltabileceğini, dolayısıyla ürün ve hizmetlere olan talebi düşürerek işlerini olumsuz etkileyebileceğini söyledi.
Şirketin değerlendirmesine göre, ticaret savaşının daha da tırmanması, küresel yarı iletken tedarik zincirini ciddi şekilde sarsabilir. Üstelik Çin’in çip üretimi için gerekli bazı hammaddelere yönelik uygulamaya koyduğu kısıtlamalar da TSMC’nin üretim maliyetlerini artırabilir.
Uyum Riskleri ve Gelecek Belirsizliği
TSMC, artan yapay zekâ talebine rağmen, en büyük risklerden birinin ihracat kurallarına uyum konusunda yaşanabilecek sorunlar olduğunu belirtti. Ayrıca, yeni üretim tesislerinin inşa sürecinde karşılaşılabilecek zorluklar ve hükümet teşviklerinde yaşanabilecek kesintiler (örneğin Trump’ın kesmeyi planladığı CHIPS Yasası destekleri) da şirketin önümüzdeki dönem planlarını zorlaştırabilir.
Sonuç olarak, TSMC hâlihazırda küresel düzenlemelerden ciddi ölçüde etkilenmemiş olsa da, şirketin geleceği ABD-Çin ilişkilerindeki gelişmelere ve yeni ticaret politikalarına bağlı olarak değişebilir.
